Retro!
Je bent een filmmaker en hebt midden in de huidige tijd van digitale camera’s de weemoed naar de nostalgie van een 16mm filmcamera. Je werpt een plan op, maakt wat schetsen, zoekt de juiste mensen om je heen en je start een ‘Kickstarter’ traject. Je gaat je droom waarmaken en als in een David tegen Goliath gevecht de strijd aan met gerenommeerde camera fabrikanten. Je gaat je eigen camera maken en vertrouwd op voldoende geld uit je Kickstarter traject.

Ik moet zeggen dat ik begin 2012 erg sceptisch was over dit Digital Bolex Kickstarter project. Je doneert toch een aanzienlijk bedrag en wat gebeurd er mee? Krijg je ooit waar voor je geld en verdwijnt het geld niet in een bodemloze put die de droom van een aantal fanatieke filmmakers is?



De droom komt uit?
Op het moment van dit schrijven (begin 2013) lijkt het project meer dan slechts een droom te zijn. Eerlijk is eerlijk er ligt nog geen concreet product in de schappen maar het hele project begint steeds meer gestalte te krijgen. Er verschijnen zelf de Digital Bolex proefopnames. Maar dan nog blijft het natuurlijk altijd een spannend avontuur. Niet alleen voor de mensen achter de Digital Bolex maar ook voor de mensen die reeds geld geïnvesteerd hebben via het kickstarter traject. Ik kan op dit moment slechts vanaf de zijkant meekijken en toch stiekem ook meegaan in de droom.

It got the looks
Het retro ontwerp ziet er prachtig uit, de filosofie klinkt mooi maar de specificaties zijn misschien nog wel mooier. Het is toch een vreemde emotie om de vormgeving mee te nemen in een eerste oordeel het gaat immers om de kwaliteit van de beelden die je met de camera kan opnemen. Zonder de gehele lijst met specificaties te kopiëren een klein overzicht van wat verwacht kan worden:

– 2048×2252 in Super 16mm mode
– 1920 x 1080 pixels in 16mm mode
– Adobe CinemaDNG (RAW), TIFF, JPEG
– Een kleurdiepte van 12 bit 4:4:4
– Kodak CCD Sensor (dus geen rolling shutter!)
– Framerate 32 fps bij 2K, 6ofps bij 720 (dus helaas geen full HD slowmotion)
– C-mount, PL, EF, B4
– Dual CF kaart en SSD voor buffer, dus een relatief goedkoop opslag medium
– Ingebouwde batterij (helaas niet verwisselbaar)
– Ongeveer 3000-3500 Euro
– En meer

Kortom de specs liegen er niet om en zijn om te smullen. Het opnemen in een RAW formaat biedt op het gebied van kleur-correctie ontzettend veel mogelijkheden. Op de website van Digital Bolex staat wat dat betreft een leuk voorbeeld: Als je kind bent wil je altijd de doos met stiften waar de meeste kleuren in zitten, die grote Bruynzeel doos met wel 50 betoverende kleuren.

Zie een normale camera als een bescheiden doosje met 12 stiften als je dan op een Digital Bolex overstapt heb je opeens die prachtige grote doos met wel 50 kleuren aan stiften. Niet één tint scharlaken rood maar allerlei rode schakeringen die uit de kleurenwaaier van een verfabrikant lijken te komen. Het zit ‘m in de mogelijkheden die RAW je kan bieden. Het moet gezegd de hele workflow tijdens de montage zal een stuk intensiever worden maar dan puur en alleen omdat je opeens veel meer mogelijkheden hebt op het gebied van de kleur correctie.

Hang naar het verleden
De hele camera is alleen qua vormgeving en naam al een hang naar het verleden. De periode waarin filmmaken nog een ambachtelijk vak was dat zeker niet voor iedereen bereikbaar was maar wel tot ieders verbeelding sprak.

Men heeft zelf van de echte Bolex fabrikant in Zwitserland toestemming gekregen om de naam Digital Bolex te gebruiken. Nu is het hele concept opgebouwd rondom een sensor die qua formaat vergelijkbaar is met het formaat van 16mm film. En dus is de sensor aanzienlijk kleiner dan de full frame sensor camera’s van bijvoorbeeld Canon en Nikon. En als fanatiek DSLR filmer gaan dan toch allerlei alarmbellen rinkelen. Hoe zit het met de scherpte-diepte en hoe presteert de camera onder slechte lichtomstandigheden? En kan ik mijn huidige objectief collectie nog wel gebruiken?

De crop factor is ruim 2x dus dat is aanzienlijk. Het mooie 50mm Zeiss standaard objectief zal zich opeens als een 100mm teleobjectief gaan gedragen. Wat dat betreft ga je natuurlijk het een en ander missen. Aan de andere kant win je veel: je wint RAW en een dynamisch bereik van ongeveer 12 stops!

RAW kan je veel bieden: dit betekend dat je tijdens de montage voldoende ruimte hebt om de kleuren te corrigeren. Stel dat je opnames met een totaal verkeerde witbalans hebt gemaakt: RAW gaat je redden want zelfs je kil blauwe opname krijg je gewoon weer sfeervol warm. Maar het dynamisch-bereik gaat je zeker ook op het gebied van de belichting winst bieden. De gevoeligheid van de Digital Bolex loopt volgens de specificaties slechts tot 400 ASA en daarmee kom je niet eens in de buurt van het Canon 5DMKIII geweld. Er is echter een maar, stel dat je opname bij 400ASA te donker is dan heb je voldoende speelruimte om de belichting tijdens de montage te corrigeren. Dus in de praktijk kan je dan uitkomen op een gevoeligheid van 800 ASA of misschien zelfs wel 1600 ASA. Een van de grote vragen op dit moment is en blijft natuurlijk: wat is de kwaliteit die de camera kan leveren? Hoe houdt de camera stand onder moeilijke omstandigheden? Zijn er negatieve effecten waarneembaar zoals sensor over heat? Dit zijn van die dingen die de prachtige Digital Bolex droom als een zeepbel uit elkaar kunnen doen klappen. Wat dat betreft moet ik nog steeds bekomen van de schrik die ik kreeg toen ik low light opnames van de Digital Bolex concurrent BMCC zag. Dikke bakken ruis in de donkere partijen als het beeld naar onderbelicht begint te neigen. Wat zal de Digital Bolex op dit gebied gaan doen? Met 2K RAW opnames vraag je immers nogal wat van de hardware in de camera. Het is nogal een verschil of je met een fotocamera RAW foto’s maakt of dat je een digitale filmcamera in de handen hebt die 24 beelden seconden moet verwerken. Het probleem van oververhitting kan om de hoek liggen wachten.

Uniek?
Qua vormgeving en filosofie lijkt de camera in eerste instantie de enige in haar soort als je echter naar de specificaties kijkt kom je volkomen terecht als snel tot een vergelijking met de BlackMagic Cinema Camera. De specificaties ontlopen elkaar niet echt veel. Het sensor formaat komt vrijwel overeen (de sensor van de BMCC is iets groter), de prijs is vergelijkbaar en beide camera’s kunnen RAW opnemen. De BMCC gaat tot 2.5K terwijl de Digital Bolex op een respectabele 2K blijft hangen. Natuurlijk kan je de Epic of Scarlet van Red in een vergelijking betrekken of de nieuwste RAW camera’s van Sony. Maar wat mij betreft is een vergelijking met dergelijke camera’s totale onzin alleen al vanwege het grote prijsverschil.

Je hebt het bij de Digital Bolex in potentie over een camera die in de prijsklasse van een full frame DSLR ligt en dus is haar directe concurent eerder de BMCC, de 5DMKIII of de D800. Als je puur naar het concept kijkt en vormgeving komt de A-Cam van het Zweedse Ikonoskop nog het dichtst in de buurt. Ook deze camera werkt met RAW en heeft een op het eerste gezicht vreemde vormgeving die direct valt te herleiden aan de klassieke filmcamera’s.

Alhoewel wel vermeld moet worden dat de vormgeving van de A-cam echt helemaal gestript is tot met minimale, deze camera is wat je noemt bare-bone. Wat dat betreft camera’s die eerder passen bij studenten van het film academie dan bij studenten van een willekeurige ENG-opleiding. De eerder genoemde A-Cam van Ikonoskop is met een prijskaartje van ongeveer 9000 Euro overigens wel aanzienlijk duurder dan de Digital Bolex. Maar over de vormgeving sprekende moet ik, alhoewel ik slechts af kan gaan op digitale schetsen, wel een dikke kritische noot bij het ontwerp van de Digital Bolex plaatsen. Waarom zitten de XLR, HDMI en andere broodnodige aansluitingen aan de linkerkant van de camera? Het lijkt misschien slechts een detail maar als je de camera opbouwt met een rig en de gehele rig configureert om vanaf schouder te werken dan prikken alle kabels en pluggen straks irritant in je gezicht. En dat terwijl bij het ontwerp juist aan de rechterzijde van de camera een knop te zien is die hoogst waarschijnlijk gebruik kan worden om het menu te besturen. Als je de camera met de bijgeleverde handgreep in de rechter hand houdt dan kan je die menu-knop weer niet bedienen met de rechterhand: lastig, alhoewel linkshandige personen dit allemaal juist wel weer prettig zullen vinden.

Dit kunnen misschien onbelangrijke details lijken maar het zijn juist de dingen die men in de praktijk tegen zal komen. En juist aan die praktijk feedback van gebruikers ontbreekt het op dit moment nog. Aan de andere kant kan je puur afgaande op de digitale schetsen met een beetje voorstellingsvermogen vooraf ook wel bedenken dat je de XLR aansluitingen voor de audio het liefst aan de achterzijde van de camera wil hebben.

Bolex vs BMCC
Op dit moment is er nog te weinig bewegend beeld van de Digital Bolex beschikbaar om een echt goede vergelijking met de BMCC te maken maar aan de hand van de technische specificaties komen een aantal interessante verschillen maar ook overeenkomsten naar voren:

	Digital Bolex D16	BMCC
Resolutie	2336 x 1752 (4×3), 2048 x 1152 (Super 16mm mode), 1920 x 1080 pixels (16mm mode), 1280×720 (720p mode) 720×480 (480p mode)	2.5K RAW bij 2432 x 1366, ProRes en DNxHD bij 1920 x 1080
Formaat	Adobe Cinema DNG (RAW), TIFF, JPEG image sequences, op alle resoluties	RAW 2.5K CinemaDNG, compressed Apple ProRes and Avid DNxHD. Compressed opnames in 1920×1080 10-bit YUV met de keuze tussen Film of Video Dynamic Range.
Kleur diepte	12 bit – 4:4:4. 12 stops	12-bit. 13 stops
Sensor	2336 x 1752, Kodak CCD: 12.85 mm (H) x 9.64 mm (V) – Vergelijkbaar met Super 16mm	2592 x 2192, CMOS. 16.64 mm x 14.04 mm, actief 15.6 mm x 8.8 mm.
Pixel size	5.5 micron
Framerate	Tot 32 fps bij 2K, 60fps bij 720p, 90 fps bij 480p	23.98p, 24p, 25p, 29.97p, 30p
ISO	100, 200, 400	400, 800, 1600. Native – 800
Geluid	Balanced, 2 kanalen via 2 XLR (beschikt over phantom voeding). 24 bit, 96 kHz	Analoog 2 x 1/4” jacks voor gebalanceerde audio. 4 kanalen in HD-SDI, 48 kHz en 24 bit.
Viewfinder	320×240, 2.4” diagonal, met Focus Assist, er wordt gesproken over een zwart/monitor?	5″ met een 800 x 480 resolutie, geïntegreerde LCD touchscreen.
Video out	1920×1080 via mini-HDMI of 640 x 480 B&W via ⅛” video jack (HD-SDI beschikbaar met behulp van een separate unit)	Video 1 x 10-bit HD-SDI 4:2:2 met de keuze tussen Film of Video Dynamic Range. Thunderbolt poort voor opname van RAW video en audio.
Poorten	headphone, USB 3.0 (voor firmware updates, maar kan ook gebruikt worden om bestanden vanaf de camera te downloaden.)	1 x 3.5mm stereo headphone output, USB 2.0 mini B port voor software updates en configuratie.
Remote control		1 x 2.5mm LANC voor Rec Start/Stop, diafragma controle en Focus controle.
Data opslag	Dual CF card slots, SSD (buffer drive)	Removable 2.5” SSD
Power	Interne accu, 12V Extern via 4 pin XLR poort. 12V DC output voor accessoires	Interne Lithium-ion Polymer oplaadbare accu. 12V-30V DC poort voor externe accu of 12V AC adapter.
Mount	Interchangeble. C-mount als standaard; Optioneel PL, EF, B4. M, Micro 4/3.	ZE (Zeiss Canon) , passieve m4/3 volgt later
Microfoon en speaker		Geintergreerd mono audio.
Bevestiging	1/4″ thread tripod mount aan de onderzijde van de camera en een verwijderbare pistool greep aan de onderzijde. 2 x cold shoes aan de boven- en linkerzijde van de camera.	3 x 1/4″ thread mounting points aan de bovenzijde van de camera. 1 x 1/4″ thread tripod mount aan de onderzijde.
Metadata Support		Automatic camera data en user data zoals shot number, filenames en keywords
Controls	Een mooie draaiknop aan de rechterzijde van de camera (programmeerbaar om het menu te besturen)	Touch screen en een opnameknop aan de voorzijde van de camera. Daarnaast een aantal knoppen rondom het scherm aan de achterzijde.

Kortom you win some you lose some, het zal straks ook om persoonlijke voorkeuren gaan omdat de camera’s op het eerste gezicht waardige concurrenten van elkaar lijken te zijn. De vraag op dit moment is en blijft hoe de Digital Bolex in de praktijk zal presteren. De Digital Bolex lijkt het op papier met zijn CCD sensor te winnen als het om rolling shutter gaat. Aan de andere kant lijkt de BMCC functioneler en beschikt dat pakket over de krachtige DaVinci Resolve software die je gratis bij de camera krijgt. De Digital Bolex pareert de aanval van de BMCC echter weer met een codec die het formaat van de RAW bestanden aanzienlijk verkleint en dus heb je tijdens de opnames veel minder (dure) SSD drives of andere opslagmedia nodig. De BMCC aan de andere kant is weer gebouwd door een gerenommeerd merk. Alhoewel daar met alle vertragingen bij de leveringen weinig van te merken is. De Digital Bolex wordt ontwikkeld door een nieuwe speler in de markt die gevormd wordt door een groep fanatieke filmmakers. De Digital Bolex neemt op in het ondertussen achterhaalde 4 bij 3 formaat. Met de huidige breedbeeld televisies en het feit dat de kijker tegenwoordig gewend is aan 16 bij 9 lijkt dit een vreemde keuze. Omdat je echter in 2K opneemt kan je tijdens de montage echter heel makkelijk een crop toepassen.

De prijs?
Hoe doen ze dat, een dergelijke camera voor een relatief laag bedrag produceren en verkopen? Het geheim zit in het feit dat men alleen gebruik maakt van onderdelen die al te koop zijn. Men ontwikkelt dus geen eigen beeld sensor maar maakt gebruik van een Kodak CCD (12.85mm x 9.64mm). De elektronica in de camera wordt eveneens gevormd door producten die gewoon op de markt zijn. Dus wat dat betreft geen hoge ontwikkelings- en productiekosten: een slimme set. Het gehele project is en blijft echter een avontuurlijke reis. Het benodigde budget van 242.000 dollar is via het Kickstarter traject netjes binnengehaald. Maar dan nog zullen bij veel potentiële kopers de twijfels blijven. Het voelt immers minder veilig om een camera te kopen bij een onbekend bedrijf dat is opgezet door een klein groep fanatiekelingen. De aanschaf van een Sony, Canon of Nikon zal veel veiliger voelen.

Wordt het wat? Is het wat?
Gaat dit mijn toekomstige camera worden? Op die vraag kan ik nog geen antwoord geven. Het gehele concept spreekt mij ontzettend aan. Maar er zijn helaas nog weinig concrete Digital Bolex opnames te bewonderen en dus valt er nog bar weinig over de kwaliteit te zeggen. De camera is simpel en robust van opzet en het ontbreekt aan allerlei toeters en bellen die alleen maar kapot kunnen gaan. Het is een bare-bone camera die alleen voorzien is van de hoogst noodzakelijke zaken zoals daar degelijke XLR aansluitingen voor het audio zijn. Dus op dit gebied heb ik alle vertrouwen in de camera. Het laatste beetje ‘wantrouwen’ dat slechts weggenomen dient te worden zijn de beeld kwaliteit, de elektronische werking en de service die men kan bieden. Een echt waardeoordeel kan nog niet over de camera gegeven worden, het concept, de vormgeving en het idee bevallen mij. Ik vraag mij op sommige punten echter af of men niet te ver doordraaft in het doel om een klassiek ogende en klassiek werkende camera te maken. Spiegel het ontwerp nu het nog kan! Plaats de aansluitingen naar rechts en de knoppen juist weer naar links! Blijf op het juiste pad en laat je niet te veel leiden door de nostalgie.

Als men bij Digital Bolex een beetje doorwerkt kan de camera misschien nog wel gelijk met de MFT uitvoering van de BMCC op de markt komen en daarmee een hele geduchte concurent van deze camera worden. Aan het einde van de streep krijgt een grote groep filmmakers echter de mogelijkheid om voor een betaalbare prijs met een camera te werken die in de buurt van de grote jongens zoals de Arri Alexa en de Red One kan komen. Deze laatst genoemde camera’s zijn immers alleen betaalbaar als je minimaal wekelijks en commercial opneemt. De Digital Bolex: de camera voor de independent filmmaker?